» جاذبه های گردشگری - عمارت خسرو آباد سنندج

جاذبه های گردشگری - عمارت خسرو آباد سنندج

آشنایی با شهر سنندج

سنندج دومین شهر بزرگ کرد نشین و بیست و سومین شهر بزرگ ایران است. معنی لغوی سنندج، آشیانه عقاب می باشد. سنندج به شهر مساجد مشهور است. مردم شهر سنندج به زبان کردی سورانی با لهجه اردلانی صحبت می کنند. این شهر به علت دارا بودن بافت های تاریخی با قدمت چند صد ساله، جزو قطب های گردشگری ایران به شمار می آید.

عمارت‌ها و خانه‌های تاریخی، به‌جز زیبایی‌های ظاهری ویژه ای که دارند، همواره برای بازدیدکنندگان حسی از کنجکاوی نوستالژیک را به وجود می‌آورند. بازدید از جایی که روزگاری میزبان بزرگان شهر سنندج و حتی دختر عباس میرزای مشهور بوده است فرصت خوبی می باشد تا چندساعتی زمان حال را ترک نمایید و روح خود را به آرامش ستون‌ها و اتاق‌های بزرگ آن بسپارید. عمارت خسروآباد قلب عمارت‌های تاریخی شهر سنندج می باشد.

موقعیت جغرافیایی بنا

این عمارت هسته محله تاریخی و قدیمی خسروآباد سنندج است. دنبال‌کردن یک جوی آب بلند که از بین تعداد فراوانی درخت رد می‌شود و به مجسمه مستوره اردلان می‌رسد شما را به حوض جلو این بنای تاریخی می‌رساند، یک حوض ساده با یک فواره کوچک در مرکز آن.

نمای عمارت باشکوه و بزرگ است. بدون دانش تاریخی از بنا نیز معلوم است که با یک عمارت ساده و بدون پیشینه قوی مواجه نیستید. ولی از همان آغاز عدم رسیدگی مناسب به بنا ناراحت‌کننده است. این که متولیان اجازه داده‌اند تا روی چنین الماسی را خاک بپوشاند اصلا خوب نیست. دیوارهای نمای خارجی با شکل ناشیانه‌ای بازسازی شده و حتی با این وصف هنوز حامل یادگاری‌ها و نوشته‌های نامربوط بسیاری است.

یک ایوان بزرگ مشرف به حوض دم عمارت با ستون‌هایی با اصالت جلوه گری می‌کند. معلوم نیست که بزرگان این عمارت چند بار از آنجا به حیاط بزرگ دم عمارت نگاه کرده‌اند، ولی باور کنید هر دفعه که از آنجا نگاه کنید احساسات آنان را حس خواهید کرد. تماشای خط بلندی از درختان و نهر میان آن‌ها از اینجا حس ریاست و قدرت بی‌همتایی را تداعی خواهد نمود.

پیشینه ساخت عمارت

در سال ۱۲۲۳ ه.ق امان الله خان اردلان، حاکم وقت کردستان، فرمان ساخت بنایی با شکوه را داد که امروزه به عمارت خسرو آبادی مشهور شده است. البته بعضی از تاریخ شناسان معتقد هستند که تکمیل قسمتی از این بنا مربوط به دوره امان الله خان در دوران حکومت قاجار است و ساخت آن در دوره زندیه صورت گرفته است. این عمارت دیدنی بیشتر برای برگزاری مراسم و تشریفات مورد استفاده واقع می شده و دژ حکومتی در مرکز شهر بوده است.

مراسم عروسی حسن جهان خانم (دختر فتحعلی شاه قاجار) و خسرو خان (پسر امان الله خان اردلان) در سال ۱۲۳۲ ه.ق یکی از مراسمات برگزار شده در این عمارت باشکوه است. در سال ۱۲۷۵ ه.ق هم ناصرالدین شاه قاجار مدتی را در این عمارت سپری کرد. ولی علی اکبر خان شرف الملک اردلان (نوه امان الله خان اردلان) در سال ۱۳۱۷ ه.ق، باغ و قصر به ارث برده از پدر بزرگ خود را به میرزا صادق خان اعزاز الملک فروخت. این عمارت از تاریخ ۱۳۱۷ به مدت ۵۰ سال، توسط خاندان صادق وزیری اداره شد.

خاندان وزیری، بناهایی را با سبک های گوناگون در قسمتهای شمال شرقی و جنوب شرقی، شمال غربی و جنوب غربی دایر نموده و ساختند. این بنا امروزه نمادی از معماری دوران قاجار و پهلوی است که طی گذشت سالیان طولانی پابرجا و استوار مانده است.

بخش های مختلف عمارت خسرو آباد

عمارت خسرو آباد از بخش های گوناگونی تشکیل شده است. درب اصلی این عمارت از تنه های درخت گردو و به سبک دروازه های قلعه های حکومتی ساخته شده است. متاسفانه طاق سردر به مرور زمان تخریب شده است.

هشتی: بعد از در اصلی هشتی قرار دارد، هشتی عمارت خسرو آباد شامل ۴ مدخل ورودی، سقف گنبدی شکل و ستون نماهایی دیدنی است که با گچ بری تزئین شده‌اند.

حیاط: حیاط عمارت خسروآباد برخلاف سایر عمارتها دیگر توسط دالان به هشتی متصل نشده است، بلکه بلافاصله پس از هشتی قرار دارد. حوضی بزرگ و چلیپایی شکلی در مرکز حیاط واقع شده که اطراف آن با درختان انبوه احاطه شده است. گفته می‌شود آب این حوض از قنات آبیدر تامین می گردد.

قصر خسرویه: قصر خسرویه مهم‌ترین ساختمان این عمارت است و در ضلع غربی ساختمان وافع شده است. بعد از طی ۱۷ پله سنگی به قصر خسرویه می‌رسید. این قصر ۳ طبقه از بخش های گوناگونی تشکیل شده است.

طبقه دوم این قصر تماشایی دارای یک حوض خانه جذاب می باشد. سقف این فضای حوض خانه‌ای شکل، گنبدی شکل می باشد و آب نمایی از سنگ، در مرکز آن واقع شده است. در اطراف حوض خانه اتاق هایی بزرگ قرار دارند که تمام آن ها دارای ایوان ستون‌دار هستند.

با طی کردن پله های چوبی به طبقه سوم و اتاقی می‌رسید که در دو طرف آن راهرو قرار دارد. خوب است بدانید از بالکن این اتاق برای نجوم استفاده می‌شده است و به همین علت به بالکن نجم آباد شهرت یافته است.

عمارت سردر: عمارت سردر در ضلع شرقی مجموعه قرار گرفته است. عمارت سردر یک عمارت دو طبقه است که در دو سمت ورودی آن دو راه پله‌ی متقارن قرار دارد. ساخت این عمارت به نوه‌ی خسرو خان نسبت داده می‌شود. یکی از جذابیت های این عمارت، ایوان سرتاسری آن می باشد که به غلام گردش مشهور است. در طبقه دوم عمارت سردر، تالار ستون دار یا تالار اصلی واقع شده که به عنوان مهمان خانه استفاده می‌شده است.