» جاذبه های گردشگری - سازه‌ های آبی شوشتر

جاذبه های گردشگری - سازه‌ های آبی شوشتر

در شمال خوزستان شهری به نام شوشتر واقع شده است که فقط ۶۳ کیلومتر با دزفول فاصله دارد. این شهر به مجموعه آبشار و آسیاب های آبی خود معروف است و هرساله پذیرای گردشگران بسیاری است. تاریخ نویسان معتقد هستند ساخت این شهر به علت از بین رفتن شهر شوش است از این رو شهری به نام شوشتر به معنی شهری بهتر در چندکیلومتری شهر شوش ساخته شد. جالب است بدانید شهر شوش تا اوایل دوران پهلوی مرکز استان خوزستان بوده است. به خاطر موقعیت ویژه ای که شهر شوشتر دارد و عبور رودخانه کارون و دز موجب شده که در این شهر یک سیستم آبیاری پیچیده و عظیمی وجود بیاید که قدمت آن به دوران هخامنشیا ن و ساسانیان برمی‌گردد.

این سازه متشکل از پل‌ها، بند، آبشار، کانال و تونل‌های بزرگی است که به صورت خیلی هماهنگ و منظمی با هم دیگر در ارتباط هستند. این مجموعه زیبا و کم نظیر با هدف بیشترین استفاده از آب ایجاد گردیده است. ولی امروزه فقط بخشی از آن باقی مانده است.

مجموعه آبی شوشتر از بزرگترین مجموعه‌‌های صنعتی پیش از انقلاب صنعتی است که در نوع خود نه تنها در ایران بلکه در جهان هم بی‌نظیر است و نام خود را در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسانده است.

معماری سازه های آبی شوشتر

معماری سازه های آبی شوشتر را می‌توان یکی از عجایب تاریخ دانست. در آن دوران ساخت چنین بنای بزرگی با ابزارهای ساده، نیاز به دانش خیلی بالایی داشت. به منظور آب بندی کامل سازه، مهندسان آن زمان، در دل سنگ و ساروج شوشتری، حفره‌هایی ایجاد نمودند تا این بنا هزاران سال به خوبی باقی بماند. یکی از مهم‌ترین وظایف معماری سازه های آبی شوشتر، انحراف آب کارون به طرف دیگری بود. این کار با ظرافت کامل صورت گرفت و کف این نهر را به خوبی آب بندی کردند تا بستر آن به مرور زمان خراب نشود. بعد از آن آب باید پشت سدی بلند جمع می‌شد و در نهایت از حفره‌هایی که بر روی صخره و ساروج ایجاد شده بود، عبور می‌کرد. جالب است بدانید که آب را نخست از آسیاب‌های آبی عبور می‌دادند و نهایتا وارد نهر‌ها و تونل‌ها می‌کردند. در پایان آب به شکل آبشاری زیبا از فراز صخره‌ها به درون حوضچه‌ای کوچک می‌ریخت تا مصارف کشاورزی و شرب مردم روستا را تامین نماید.

سازه‌ های آبی شوشتر، شاهکاری بی‌همتا از نبوغ و خلاقیت معماران ایرانی است. این مجموعه از 14 سازه تاریخی تشکیل شده است. مجموعه آبشارها و آسیاب‌ها، بند میزان، پل بند شادروان، پل بند برج عیار، بند خداآفرین یا ماهی‌بازان، پل بند لشگر، پل بند شاه‌علی، بند عقیلی، بند خاک، پل بند شراب‌دار، پل‌های تک دهانه مستوفی و باطنی، نهر داریون، پل حاجی خدایی، پل بند گرگر که به طور خلاصه به معرفی چندی از این آثار می‌پردازیم.

جاذبه های گردشگری - سازه‌ های آبی شوشتر

مجموعه آبشارها و آسیاب‌های شوشتر

این مجموعه که یکی از مهم‌ترین آثار شوشتر می باشد، به جریان‌های آبی دستکند خود شهرت دارد. شما می‌توانید از روی پل شریعتی ساعت‌ها محو زیبایی و پیچیدگی مجموعه آبشارها و آسیاب‌های شوشتر، این شاهکار جهانی باشید. این مجموعه از ابعاد مختلفی قابل مشاهده است و در شرایط مساعد آب‌وهوایی می‌توانید وارد آن شوید. به‌این‌ترتیب از نزدیک شاهد ورودی‌ها و خروجی‌های گوناگون آب خواهید بود. گفته می‌شود حدود 40 آسیاب برای تهیه آرد در این مجموعه وجود داشته است که بعضی از آن‌ها عبارت هستند از آسیاب دو برادران، داراب خان، حاج مندل، راتق، خدایی و…

بند میزان

بند میزان، بند و پل والرین یا بند خاقان، بنای باارزش دوره ساسانی که میان رودخانه کارون و بند گرگر ساخته شده است. این بند که گفته می‌شود به فرمان شاپور اول ساخته شده، بسیار محکم بنا شده است. برخی معتقد هستند این بند زمانی برای عبور قسمتی از آب‌های طغیانی رودخانه کارون درنظر گرفته شد. بند میزان رودخانه کارون را در قسمت شمال‌شرقی شوشتر به دو شاخه تقسیم می‌کند. این بند با دو بازو از جهت شمال‌شرقی شروع و با چرخشی دایره مانند به طرف غرب کشیده شده است. به‌علاوه، بند میزان 9 دهانه دارد که کف آن‌ها قدری پایین‌تر از پایین‌ترین سطح آب رودخانه می باشد.

پل بند شادروان

پل شادروان یا شاپوری در 300 متری غرب بند میزان قرار گرفته است. این پل یکی از سالم‎ترین سازه‌ های شوشتر آبی پس از بند میزان است. شواهد تاریخی نشان می‌دهد این پل بند در دوره ساسانیان ساخته و بنای آن از دو بخش بند و پل تشکیل شده است. طول آن بیشتر از 500 متر بوده و 44 دهانه با طاق قوسی‌شکل دارد که بخش‌های بسیاری از آن تخریب شده است. همچنین 8 دهانه بی‌طاق و چند طاق کوچک در طرفین طاق بزرگ و دو دیوار شمالی جنوبی که به صورت مورب، بدنه اصلی پل را قطع می‌کرده‌اند.

پل بند برج عیار

آثار اندکی از بند برج عیار یا بند صابی‌کش واقع در رودخانه گَرگَر باقی مانده است. این بند در گذشته، سد و پل عبوری بوده است. به گفته بعضی، برج عیار نام ظرفی است که درگذشته برای نگهداری زیورآلات زنان استفاده می‌شد. علت نام صابی‌کش نیز آن است که چندی پیش، صابئیان در نزدیکی آن زندگی می‌کرده‌اند.

بند برج عیار از سه قسمت تشکیل شده است: دو قسمت 150 متری از آن به موازی رود گرگر در دو طرف رودخانه قرار گرفته‌اند. قسمت سوم نیز از شرق به غرب به راس قسمت اول و دوم متصل است و بخشی از آن در وسط رودخانه باقی مانده است. پی بند برج عیار هم مثل پی بند ماهی‌بازان از سنگ خارا بوده است.

بند خداآفرین یا ماهی‌بازان

بند خداآفرین یا ماهی‌بازان هم روی رودخانه گرگر قرار گرفته و آثار اندکی از آن قابل مشاهده است.

تگ ها : جاذبه‌های گردشگری گردشگری شوشتر سازه‌ های آبی

۰ نظر / ۵۳۸ بازدید