پاسارگاد شیراز کجاست؟
این منطقه فاصلهای تقریبا 82 کیلومتری با تختجمشید و 135 کیلومتری با مرکز شهر شیراز دارد. منطقه پاسارگاد در سطح جهانی از شهرت بسیاری برخوردار بوده و افراد بسیاری از سرتاسر دنیا برای تماشای آن، به استان فارس سفر میکنند. در مسیر اصفهان شیراز، در فاصله 21 کیلومتری از سعادت شهر، به یک جاده فرعی خواهید رسید. این جاده 4 کیلومتر طول دارد و انتهای آن، شما به مجموعه تاریخی پاسارگاد خواهد رسید.
پاسارگاد یکی از بناهای به جا مانده از دوران هخامنشی محسوب میگردد که از اهمیت تاریخی و فرهنگی بسیاری برای ما ایرانیان برخوردار است. طبق نوشتههای موجود در کتب تاریخی، و بررسیهای انجام شده، مورخان اعتقاد دارند این شهر به فرمان شخص کوروش کبیر ساخته شده و آرامگاه این پادشاه بزرگ هم در همین منطقه قرار دارد. فضای مرموز، شکوه و جاذبههای پاسارگاد باعث شده است گردشگران و علاقهمندان زیادی در طول سال از این منطقه بازدید نمایند.
پاسارگاد شیراز از گذشته تاکنون
شهر پاسارگاد یا به قول معروف شهر سلیمان، در منطقهای میان اصفهان و شیراز واقع شده است. در دوره هخامنشی این شهر باغ باشکوهی با دو کاخ ایرانی و تالارهایی با ستونهای عظیمالجثه بود. درست مثل کاخهای زیبایی که شما در فیلمهای قدیمی دیدهاید. این مجموعه قدیمی، بنایی به یاد مانده از دوره سلطنت هخامنشی است و در شهرستان پاسارگاد استان فارس قرار گرفته است.
مجموعه پاسارگاد شامل سازههایی مثل سازههای مسجد، آبنمای باغ شاهی، باغ پادشاهی، کاخ دروازه، کاخ بار عام، قصر اختصاصی، آتشکده، دو کوشک، آرامگاه کمبوجیه و کاروانسرای مظفری میشود. به طور حتم آرامگاه کوروش یکی از اصلیترین جاذبههای گردشگری این مجموعه محسوب میگردد. این مکان در گذشته به مشهد مادر سلیمان مشهور بوده است.
منطقه گردشگری وسیع پاسارگاد، سال 1383 بهعنوان پنجمین مکان در فهرست آثار ملی بهثبت رسید. قدمت دشت پاسارگاد به دوران پارینه سنگی برمیگردد. شواهد نشان میدهد که شهر پاسارگاد، اولین پایخت حکومت هخامنشی بوده است. منطقه اصلی این شهر دارای 160 هکتار وسعت بوده و با دشتی بزرگ احاطه شده است.
از قرن هفتم آرامگاه کوروش به مشهد مادر سلیمان مشهور بود و با سنگهای طویل هفت متری که در ساخت آن به کار رفته بود، در ابتدا میان باغهای سلطنتی قرار داشت. در قرن دهم اطراف آن یک مسجد بنا شد که تا قرن 14 در این مسجد نماز اقامه میشد. متاسفانه به علت عبور و مرور خیلی زیاد مسافران و عدم حفاظت کافی از منطقه، بهمرور اجزای این شهر از بین رفته است.
نگاهی به بخشهای مختلف پاسارگاد شیراز
این شهر در فاصله نسبتا زیادی از شیراز قرار گرفته است و برای رسیدن به آن بایستی مسیر طولانی را پشتسر بگذارید. پاسارگاد برخلاف تصور عامه، تنها مقبره کوروش نیست و اطراف آن کاخهای بسیاری وجود دارد. با این حال مهمترین ساختمان این شهر، همین آرامگاه باشکوه و باجذبه محسوب میگردد.
بعضی از بخشهای مختلف پاسارگاد عبارتند از
آرامگاه کوروش
همه ما پاسارگاد را با آرامگاه کوروش به خاطر میآوریم و تمام این راه طولانی را برای تماشای آن طی میکنیم. بنایی به قدمت 25 قرن که در عین سادگی، شکوه و وقار را به ذهن میآورد. این مقبره که در قسمت جنوبی مجموعه قرار دارد، به مقبره کوروش منتسب و معروف شد. بنایی که بنا به روایاتی طراح آن خود شخص کوروش بوده و با فرمان مستقیم وی ساخته شده است.
آرامگاه کوروش با تخته سنگهای سفید ویژه و مشهور منطقه پاسارگاد، بدون هیچگونه ملاتی ساخته شده است. سنگها توسط بستهای فلزی به همدیگر متصل شدهاند. این مقبره از دو قسمت کلی تشکیل شده است. قسمت پلکانی که شامل شش ردیف پله دورتادور آرامگاه است و قسمت خزانه که بنای کوچکی با شیروانی از جنس سنگ است.
مجموعه باغ شاهی
باغ شاهی همان باغ سلطنتی می باشد که قسمت عمده مجموعه پاسارگاد را تشکیل میداد. این باغ در زمان احداث خود یک نوآوری مهم بود. این باغ از باغهای شاهی هند و باغهای دوران صفوی الهام گرفته بود. گستردگی، وسعت و طرح باغ شاهی به گونه ای است که نشان میدهد در دوره اوج خود باغی با درختان و گلهای رنگارنگ بزرگ بوده است.
باغ شاهی با روش گردش آب در آبنماها و آبراهههای باغ و گذر از جویهای سنگی آبیاری میشد. این آبنماها کنار کمک به آبیاری فضای سبز باغ شاهی، به عنوان مجسمه و تندیس برای زیبایی هرچه بیشتر فضای باغ مورد استفاده واقع میشد. همچنین دو طرف باغ دو کوشک ساخته شده بود که از آن برای آرمیدن و دیدن زیبایی بهشتگونه باغ استفاده میکردند.
کاخ اختصاصی پاسارگاد شیراز
یکی دیگر از بناهای عظیم مجموعه پاسارگاد کاخ اختصاصی آن است که در 1300 متری شمالشرق آرامگاه کوروش قرار دارد. این کاخ قدیمی و بزرگ از یک تالار مرکزی، دو درگاه و دو ایوان شرقی و غربی ساخته شده است که منظره زیبایی پیش روی آن قرار داشته است. طبق یافتهها و تحقیقات تاریخی به نظر میآید این کاخ به عنوان اقامتگاه و منزل مسکونی کوروش بزرگ مورد استفاده واقع میشده است.
تزیینات این بنا هرچند ساده به نظر میآیند، اما خیلی زیبا و چشمنواز هستند. نقوش برجسته درگاهها اصلی و فرعی این کاخ تصویری از شاه را همراه مستخدم خود نشان میدهد که لباسهای سلطنتی خیلی باشکوهی به تن دارد. در بخشی از معماری این کاخ سنگ نوشتهای وجود دارد که روی آن به خط میخی و به زبان فارسی و بابلی نوشته شده است: «من کوروش شاه هخامنشیام.»
کاخ دروازه ، ورودی پاسارگاد شیراز
این کاخ ۷۲۶ متر مربع وسعت داشته و در قسمت شرقی مجموعه بنا شده است. تالار این کاخ حدود ۶۸۶ متر مربع می باشد. بر اساس بررسیها سقف این کاخ بزرگ را هشت ستون سنگی سرپا نگه میداشتهاند. در حال حاضر اثر چندانی از این کاخ و ستونهای آن باقی نمانده است. یکی از سنگنگارههای نسبتا سالمی که در مجموعه قابل دیدن است در همین کاخ بهجا مانده. این سنگنگاره طرحی است از انسانی چهاربال که در حال نیایش می باشد.
کاخ بارعام یا کاخ پذیرایی کوروش
این کاخ در قسمت شمالی مجموعه پاسارگاد واقع شده است. کاخی با یک تالار بزرگ و هشت ستون، چهار ایوان، دو اتاق و چند قسمت دیگر که هریک شکوه و عظمت خاص خودش را دارد. متاسفانه در حال حاضر از هشت ستون این کاخ فقط یک ستون آن سالم باقی مانده است که ارتفاعی در حدود 10 متر دارد. بعد از آسیبهای فراوان به این مجموعه در زمان اتابکان، بقیه ستونهای کاخ بارعام برای ساخت مسجدی اطراف آرامگاه کوروش به آنجا منتقل شده است.
تالار اصلی کاخ بارعام با چهار ورودی به چهار ایوان آن راه مییافته است. درگاهها و ستونهای تالار نیز در زمان خود از سنگ سیاه ساخته شده بود و طرحهایی از پای انسان و عقاب روی آن حک بوده است. به نظر میرسد طرحهای نقش بسته در این کاخ از معنای و طرحهای سایر ملل الهام گرفته است.