همدان که از شهرهای غربی ایران می باشد، تاریخی کهن را در دل خود جای داده است. این شهر را با قدمت بیشتر از سه هزار سال میتوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران قلمداد کرد. بافت تاریخی این شهر را در نخستین بازدید از شهر بهخوبی حس خواهید کرد؛ چون با هر قدم بناهای تاریخی زیادی را مشاهده می کنید. یکی از این بناهای تاریخی آرامگاه باباطاهر می باشد. آرامگاه این شاعر و عارف در همدان یکی از جاذبه های گردشگری و مکانهای دیدنی محسوب میشود که هرسال افراد بسیاری را به این شهر میکشاند.
باباطاهر همدانی
باباطاهر همدانی که بیشتر به باباطاهر عریان معروف است، در قرن چهار و اواسط قرن پنج هجری قمری زندگی می کرده است. این زمان مقارن با دوران حکومت سلجوقیان است. وی در هنگامهی باروری علم و معرفت ایران، در شهر همدان متولد شد. او دوبیتیسرا بوده و به شیوه عارفان و درویشان میزیسته است. بابا در آن دوران لقب پیروان وابسته بوده و لقب عریان به خاطر دل کندن وی از تعلقات دنیا بوده است. ترانههای زیبای باباطاهر به لهجه شیرین لری است و دوبیتیهای او را فهلویات گویند. فهلویات در حقیقت نام دوبیتیهایی است که به گویشهای قدیمی نواحی گوناگون سروده میشوند.
از زندگی و شجره خانواده باباطاهر اطلاعات زیادی موجود نیست. بر اساس آنچه محققان میگویند وی در سن ۸۵ سالگی در شهر همدان درگذشته و در همین شهر به خاک سپرده شده است.
بررسی معماری مقبره باباطاهر
آرامگاه باباطاهر در شمال غرب همدان واقع شده و در مرکز میدانی مستطیل شکل و سرسبز قرار گرفته است. آرامگاه باباطاهر یک باغ آرامگاه می باشد. معماری استفاده شده بر روی آرامگاه به سده هفتم و هشتم هجری ارجاع می دهد با اینکه صد سالی بیشتر از بنای آن نمی گذرد.
قاعده آرامگاه هشت ضلعی می باشد و سقف آن از کاشی های معرق کاری پر شده است. ارتفاع قاعده از کف حدودا سی متری می باشد. آرامگاه تقریبا ده متر در ده متر است. نمای آن از سنگ سفید استفاده شده است. هشت ستون گرانیتی اقتدار را در این آرامگاه باز تولید می کنند.
طراحی به گونه ای صورت گرفته است که شما موقعی که در آن حاضر می شوید ناخودآگاه به طرف دیدن آسمان هدایت می شوید. گویی معمارهای باذکاوت می خواستند آرامش ابدی که آسمان است را به ما بار دیگر نشان بدهند. کتیبه های متنوعی در حوالی مزار وجود دارد که شامل بیست و چهار بیت از سروده های باباطاهر می باشد.
آرامگاهی برای بزرگان
آرامگاه بابا طاهر آرامگاهی برای سایر بزرگان شعر و ادب همدان هم می باشد. در جوار مزار وی چهار مزار مشاهده می شود. مفتون همدانی، محمد ابن عبدالعیزی و ابولفتح اسد دیگر بزرگان همدان هستند که در جوار مزار باباطاهر قرار دارند.
راه دسترسی به آرامگاه باباطاهر
این آرامگاه تاریخی در استان همدان، شهر همدان و میدان باباطاهر واقع شده است. از آنجا که این آرامگاه در یکی از میادین اصلی شهر واقع شده است، دسترسی به آن خیلی ساده بهنظر میرسد. اگر با ماشین شخصی به همدان میروید از طریق بلوار فلسطین، بلوار نیروی انتظامی و بلوار ستار ابراهیمی میتوانید به میدان باباطاهر دسترسی پیدا کنید. همچنین برای استفاده از حملونقل عمومی میتوانید از تاکسی استفاده نمایید. هر جای همدان که اسم میدان باباطاهر را از رانندگان تاکسی بپرسید، مستقیم شما را به این میدان می آورند. برای استفاده از اتوبوس نیز در میدان امام خمینی، خیابان باباطاهر سوار اتوبوس های خط شهرک الوند شوید و در ایستگاه میدان باباطاهر درست روبروی باجه بلیت فروشی آرامگاه باباطاهر پیاده گردید.