جاذبه های گردشگری ایران - کاخ آپادانا شوش

یک کاخ باشکوه

تاریخ ایران نه فقط برای ایرانیها بلکه برای خیلی از مردم جهان جذابیت داشته و دارد. به اندازه ای جذاب که اگر به مهم ترین موزه های جهان بروید، یک تکه از تاریخ ایران را خواهید یافت که اکنون موجب فخرفروشی کشورهایی است که هرگز مشخص نیست چطور ثروتهای تاریخی ما را به یغما برده اند! اکنون به شهری می رویم که ریشه های آن به گذشته های بسیار دور می رسد. یک تکه مهم از تاریخ کشور ایران در شهری واقع شده که داریوش اول هخامنشی کاخ مجلل خود را آن جا برپا نموده است.

کاخ آپادانا در شوش، به فرمان داریوش بزرگ در حدود ۵۲۱ تا ۵۱۵ پیش از میلاد بنا شد. دیوارهای خشتی و ستون‌های سنگی این کاخ روی به جا مانده های تمدن عیلامی پا گرفته‌اند. شوش، که قبل از این خاستگاه تمدن عیلامی بوده است، یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران و همه جهان به حساب می آید. باستان‌شناسان ساکن شدن کشاورزان را در حفاری‌های خود در این شهر به ۹۰۰۰ سال قبل از میلاد نسبت می دهند. این اجتماع تا حدود ۵۰۰۰ تا ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد به مرور منسجم‌تر گردیده و به شهرنشینی مبدل شده است. برای رسیدن به این شهر کهن بایستی از اندیمشک در مسیر یک جاده سبز به طرف شوش ۴۰ کیلومتر برانید. این شهر کهن ارزشمند در سال ۲۰۱۵ در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت شد.

تاریخچه‌ کاخ‌ آپادانا شوش

این کاخ قصر زمستانی شاهان هخامنشی بوده ‌است. با‌وجود‌ اینکه این‌ بنا به‌‌‌ نام آپادانا معروف است، واژه آپادانا نام کاخ نیست و گونه ای سبک معماری بوده است که متعلق‌ به بنا‌ها‌یی با تالار‌ها‌ی ستون‌دار در روزگار ایران باستان، خصوصا سلسله‌ هخامنشیان است. این گونه سبک هم اکنون در تخت‌جمشید و کاخ شوش قابل‌ مشاهده است.‌

این‌کاخ به نام‌ها‌ی کاخ‌ آپادانا، کاخ‌ شوش و کاخ‌ داریوش معروف بوده و کاربرد اصلی آن در زمستان و برای قشلاق فرمانروایان هخامنشی بوده ‌است و نیز از جهت بعد معنوی‌اش و استفاده از آن به‌عنوان عبادتگاه هم مهم است.

شوربختانه این ‌بنا‌ی مهم از آغاز تا‌کنون سرنوشت ناگواری داشته و به اتفاقات متعدد تاریخی مبتلا شده ‌است. در عصر اردشیر ‌اول‌، ششمین پادشاه این سلسله دچار آتش‌سوزی سختی شده و نیز در زمان اسکندر مورد جمله واقع می‌شود و بخش بزرگی از آن از بین می‌برد. بعد از آن تا مدت‌ها آثار در زیر خاک دفن شده بودند و طی سال‌ها‌ی ۱۳۱۱ تا ۱۳۱۴ قمری زمین‌شناسان و باستان‌شناسان فرانسوی آن را از زیر خاک خارج می‌کنند.

در این‌ هنگام به‌ دلیل نبود حکومت سیاسی منسجم و بی اطلاعی و مسئولیت‌ناپذیری حاکمان قاجاری، فرانسوی‌ها قسمتی از آثار به جا مانده را از بنا به موزه ‌لوور انتقال می‌دهند و قسمتی از آن به‌عنوان مصالح برای ساخت قلعه‌ای به نام قلعه ‌فرانسوی‌ها در نزدیکی کاخ استفاده شده اند. سال ۱۳۸۰ این‌ کاخ نفیس و ارزشمند در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.

معماری کاخ ‌آپادانا

آپادانا نام سبکی معماری می باشد و شباهت فراوانی میان این‌ بنا و تخت‌‌جمشید بوده است؛ ولی متاسفانه امروزه فقط از آن بقایایی به‌شکل هزارتو و معدود سر‌ستون‌ها‌یی به جا مانده که در معرض دید همگان قرار ‌داده‌اند. بقایای آپادانا در مقابل قلعه‌ فرانسوی‌ها جذابیت بصری ندارد و اگر با تاریخچه و سرنوشت بنا آشنا نباشید، از شکوه از بین رفته‌ آن تعجب می کنید و شاید قلعه را بنای اصلی مجموعه بدانید.

با‌این‌ وجود آثار زیادی از این بنا به موزه لوور پاریس در قسمت ایران باستان انتقال یافته اند و با بررسی آ‌ن‌ها می‌شود به معماری داخلی و شیوه تزیین و نماد‌ها‌ی استفاده شده در‌ آن‌ها پی ‌برد. آپادانا‌ی شوش در گذشته ۱۰۴۳۴ متر مربع وسعت داشته است و بنایی با تالار‌ها، اتاق‌ها و ستون‌ها‌ی مختلف بوده است.

از اتاق‌ها تنها ۱۱۰ تای آن کشف شده است. درون بنا به آجر‌ها‌ی لعاب‌دار مزین شده است و دارای مهم‌ترین سمبلهای عصر هخامنشی، یعنی گل نیلوفر می باشد که سمبل نجابت، رشد معنوی و کمال، سپاه جاویدان و شیر بوده ‌است و ستون‌ها‌یش با طرح گاو ‌‌بال‌دار، خدا‌ی محافظ، ایجاد گردیده‌اند. برای به وجود آوردن روشنایی و هوا‌ی مناسب برای اتاق‌ها از شش حیاط داخلی استفاده‌ می کردند.

۰ نظر / ۳۳۳ بازدید