معرفی عمارت شاپوری شیراز

اگر تا به اکنون به شیراز رفته باشید حتما شما نیز متوجه حال دلپذیری که در اتمسفر شیراز به انسان دست می دهد شده اید، و چناچه به شیراز سفر نکرده اید باید گفت تجربه یک حال خوب و ویژه را از دست داده اید. شاید همین حال دلپذیر شیراز حافظ را شاعر کرد و یا سخنان سعدی را پر نفوذ نمود. هر چه که هست عطر بهار نارنج شیراز مانند شرابی بهشتی روح و جان شما را مست می کند و آرامش شاهچراغ روح شما را جلا می دهد. به هر گوشه از شیراز که بروید شگفتی تازه ای کشف کرده و از سفر به این دیار تماشایی و جاذبه های گردشگری و مکانهای دیدنی آن لذت خواهید برد.

شیراز شهری برای همه سلایق است و آثار متنوع تاریخی، طبیعی و مذهبی در شهر و نواحی پیرامون آن به وفور یافت می‌شوند. شهرت باغ‌های شیراز و عمارت‌های دیدنی و تاریخی آن‌ها نه تنها میان ایرانیان بلکه در سرتاسر دنیا پیچیده است. قدم زدن در زیر سایه درختان و عطر دلپذیر بهارنارنج و درختان میوه همراه با صدای دلنشین آب جاری در جوی‌های بسیار و آب‌نماهای دیدنی این گنجینه‌های ارزشمند صفای زیادی دارد. سفر به شیراز کامل نمی شود مگر این‌که از باغ‌های زیبای آن دیدن کنید و عمارت شاپوری یکی از همین جاذبه‌های دیدنی طبیعی در دل شهر است.

عمارت شاپوری در شیراز دلگشا قرار دارد. شیراز شهر دلنوازی می باشد که سراسر آن پر است از عمارت‌ها و بناهایی تاریخی که به هنرمندانه‌ترین صورت ممکن زینت یافته‌اند و به معنای دقیق کلمه مرصع به انواع و اقسام جواهرات دلبرانه و خوش رنگ و جلا هستند و به طور حتم از جملۀ بناهای مجلل به شمار می‌آیند.

اندکی بیشتر در مورد عمارت و صاحب آن

شاید جالب باشد بدانید که عمارت شاپوری در شیراز به خاندان شاپوری متعلق بوده است و اشخاص این خانواده تا اوایل دهۀ هفتاد در این عمارت دیدنی سکونت داشته‌اند. ولی پس از سال‌های اوایل دهۀ هفتاد، یکباره افراد خانواده خانه را ترک می‌گویند و چیزی نمی‌گذرد که خانه به شکل متروکه درمی‌آید و چند سال به همان شکل باقی می‌ماند تا اینکه در سال ۱۳۷۸ سازمان میراث فرهنگی شهر شیراز این عمارت را شناسایی کرده و آن را در فهرست آثار ملی ایران ثبت می‌کند. پس از آن مرمت و بازسازی و رنگ و جلا بخشیدن به عمارت شروع می‌شود.

اندکی بیشتر در مورد بنا

عمارت شاپوری در شیراز دیدنی در زمینی به مساحت ۴۶۳۵ مترمربع بنا شده است. از این بین تنها ۸۴۰ مترمربع جهت ساخت عمارت به عنوان زیربنا در نظر گرفته شده و بخش مهمی از آن برای باغ و فضای باز در نظر گرفته شده است. این ساختمان زیبا و تماشایی دو طبقه دارد. سبک معماری به کار گرفته شده برای طراحی و ساخت این عمارت چشم‌نواز، از سبک معماری دورۀ قاجار پیروی می‌کند ولی انحراف‌های قابل توجهی از شیوه معماری دوران قاجار در بنا دیده می‌شود که به وضوح و با صراحت، دخالت کردن خلاقیت و طراحی آزادانه را یادآوری می‌کند. ضمن اینکه این عمارت دیدنی در دورۀ پهلوی اول، یعنی دورۀ بعد از قاجار، بنا شده است و طبیعی است که نشانه‌های دورۀ گذار از سبک پیشین و ورود به سبک تازه در آن معلوم باشد.

حضور در بنایی تاریخی، بنایی که در صدها سال قبل خانه و کاشانۀ تعداد زیادی از افراد بوده لذتی خاص و منحصر به فرد را برای نگاه مشتاق گردشگران ماجراجو به ارمغان می آورد. به ویژه عمارت شاپوری که پر است از نقش و نگار؛ و به ویژه اینکه این عمارت تماشایی در عصر حاضر تبدیل شده است به یک رستوران. تصور نمایید که در شبی مهتابی وقتی همه ستاره‌های آسمان سر از بالین برداشته‌اند و بر پهنۀ وسیع و تاریک شب به تماشا نشسته‌اند و ماه در حال نغمه‌سرایی می باشد قدم به عمارتی بگذارید که هزاران ماجرای پر پیچ و خم را از سر خود گذرانده و حالا با همه ابزار و ادواتی که از گذشته‌های خیلی دور نگه داشته برای پذیرایی از شما مهیا است. و شما پس از ورود به این عمارت دیدنی در دالان‌هایی گام بر خواهید داشت که ساکنان اصلی این بنا برمی‌داشته‌اند. در اتاق‌هایی می‌نشینید و غذا میل می‌کنید که از هزاران مهمان در طول سالهای متمادی پذیرایی کرده‌اند. آیا این شگفت‌انگیز نیست؟ آیا صرف این شام رؤیایی در این فضای جذاب سفری در زمان، سفری به گذشته به شمار نمی‌آید؟ چقدر خوب است که در ایران دیدنی ردّپای گذشته به جا باقی مانده است. ردّپایی که می‌تواند خیلی خوب و به وضوح گذشته را تقریباً همان گونه که بوده است به تصویر بکشد. به این گونه بهترین توصیه برای گردشگری پرماجرا می‌تواند بازدید از بناهای قدیمی تاریخی باشد. بناهایی که مقدار مهمی از بار تاریخ، فرهنگ و تمدن ایرانی را بر دوش خود دارند.

تلاقی برخی از ویژگی‌های نوظهور معماری در کنار سنت‌های سبک قجری

عمارت شاپوری در شیراز نمایانگر دورۀ گذار از شیوه پیشین معماری، که در زمان قاجار رایج بود، به دورۀ جدید است. بنابراین در این اثر درخشان و این شاهکار معماری قادر هستید که پارامترهای دو شیوه معماری یا دو دورۀ متوالی معماری را در یک اثر ببینید. به همین جهت دیدار از این بنا به مشتاقان شناخت بیشتر و بهتر هنر معماری و نیز طراحان دکوراسیون داخلی توصیه می‌شود.

در سنت معماری عصر قاجار برای بناها فضایی به عنوان بالکن در نظر نمی گرفتند. در حقیقت بالکن از سبک معماری اروپایی قدم به معماری ایرانی گذاشت و به عمارت شاپوری هم راه یافت. علاوه بر آن در ساختمان‌های ساخته شده بر مبنای شیوه دوران قاجار ورودی ساختمان دقیقا در محور اصلی بنا قرار می‌گرفت در حالی که در عمارت شاپوری جهت ورود به ساختمان اصلی لازم است در بخش نمای شمالی به اندازۀ ۹۰ درجه چرخش داشت. به علاوه مورد دیگری که کاملاً می‌شود گفت خصیصه‌ای اروپایی است و به نوعی هنجارشکنی به شمار می‌آید عدول کردن از قانون قرینه‌ای در سبک‌های کهن معماری است. در باغ وسیع و بزرگ عمارت شاپوری به هیچ عنوان از الگوهای تقارن و رعایت قرینه نشانی پیدا نخواهید کرد. همچنین یکی دیگر از مهمترن تفاوت‌های قابل توجه و مهم در این بنا و مخصوصاً در فضای داخلی عمارت ظهور پلکان‌ها می باشد که تا قبل از این عمارت در هیچ یک از آثار ابنیۀ تاریخی کهن مثل و مانندش به چشم نخورده است. مورد دیگر اینکه در این عمارت دیدنی تعداد خیلی زیادی اتاق مجزا وجود دارد که این اتاق‌ها با همدیگر ارتباط ندارند و هر اتاق به منظور خاصی در نظر گرفته شده است. این مورد هم در کارنامۀ آثار کهن و سنتی شیوه معماری دورۀ قاجار به چشم نمی‌خورد و خصیصه‌ای اروپایی به نظر می‌آید. چون تا قبل از این عمارت در بناهای تاریخی می‌بینیم که اتاق‌ها با به کار بستن درهایی یا راهروهایی به همدیگر مرتبط می‌شوند یا تکمیل‌کنندۀ یکدیگر هستند.

ولی علاوه بر شاخصه‌های اروپایی که در این عمارت قابل دیدن هستند، خوب است بدانید که در زینت و زیور این عمارت به جای استفاده کردن از زیورهای معماری اسلامی مانند کاشی‌کاری و منبت‌کاری و طرح و نقوش اسلیمی از گچ‌بری‌هایی یا کاشی‌کاری‌هایی مربوط به عصر هخامنشی استفاده شده است.

در مرکز باغ این عمارت دیدنی حوضی ۵ پر به چشم می‌خورد که طراوت و تازگی را برای این باغ به ارمغان می‌آورد. این حوض که بر خلاف معمول نه مستطیل می باشد و نه دایره و از ۵ زاویه تشکیل شده و ۸ زاویه ندارد با انواع و اقسامی از درختان قوی و سبز و بلندقامت سرو و افرا و چنار، به همراه درختان میوۀ انجیر و انار و نارنج و خرما احاطه شده و اطراف حوض و این درختان زیبا را بوته‌های گل رُز و گل‌های شمعدانی فراگرفته‌اند.

شکوه و زیبایی طرح‌های منحصر به فرد در بخش‌های مختلف عمارت شاپوری

عمارت شاپوری در شیراز زیباترین طرح‌ها و نقشه‌ها را بر دیوارهای قسمتهای گوناگون خود دارد. هر وقت مهمان این عمارت تماشایی و چشم‌نواز بودید فراموش نکنید که مدتی زیاد را به دیدن این نگاره‌ها و معرق‌های بی‌همتا اختصاص دهید. طرح‌ها و نقش‌هایی که بر دیوارهای این اثر نقش شده‌اند بیشتر متعلق به دوران ایران باستان و حکومت هخامنشیان هستند. ولی بخش‌هایی دیگر از دیوارهای عمارت، به ویژه سراسر دیوارهای قسمت پلکان که دو طبقه را به هم پیوند می‌دهد نگاره‌هایی داستان‌واره را به نمایش گذاشته‌اند که به احتمال خیلی زیاد به یکی از داستان‌های کهن ایران زمین ارتباط پیدا می‌کنند.

صاحب این بنای دیدنی که عبدالصاحب شاپوری نام داشته . یکی از تجار معروف و سرشناس زمان خود بوده است. عبدالصاحب شاپوری در سال ۱۳۱۰ از معماری خوش آوازه به نام ابولقاسم مهندسی درخواست کرد که این عمارت تماشایی و منحصر به فرد را بسازد. ساخت این عمارت ۵ سال طول کشید و در سال ۱۳۱۵ تمام و کمال مهیای سکونت بود. عمارت شاپوری ترکیبی از معماری سنتی ایرانی و اروپایی می باشد.